گیاهان هرزه مزارع نباتات صنعتی

مقدمه :

      گیاهان هرزه همواره بخش قابل توجهی از وقت وانرژی آدمی را مصروف خود داشته اند.داستان مبارزه انسان با گیاهانی که آنهارا ناخواسته نامطلوب یا هرزه  نامیده داستان تازه نیست.بلکه از  پیشنه وقدیمی به اندازه  گشاورزی برخوردار است ،در حقیقت آغاز این داستان به زمان بازمیگرددکه انسان گیاهائی را برای تامین نیاز های گوناگون خود بر گزیده وبه پرورش آنها مبادرت ورزید.

      انسان اگرچه در ابتدابا مقوله «رقابت »آشنا نبود مفهوم را نمی داست ودرباره بانک بذری وسایر مفاهم مطرح در دانش امروزی گیاهان هرزه آگاهی نداشت ولی به تجربه این نکته را نیک در یافته بود که خصوصاً گیاهان دیگر به اشکال گوناگون «سودمندی»تولید گیاهان مطلوب اورا کاهش می دهد.ودراین فرایند اختلال ایجاد می نماید.پس به مبازه با گیاهان ناخواسته مزارع تباتات قابل زرع بخصوص تباتات صنعتی پرداخته وبه حذف آنها اهتمام نمود، این مبارزه صرف نظر از همه تغییر هایکه با لحاظ روش ها و دید گا ها در آن روی داده تا عصر مابطور پیوسته ادامه یافته وبراساس یک پیشبینی واقع بینانه همواره ادامه خواهد یافت گیاهان زراعی نیز نیاز دارند،گیاهان هرزه وگیاهان زراعی نیاز های خودرا از منابع مشترکی تامین میکند. افزون براین مانطباق قابل ملاحظه ای بین فصل رشد این دو گرو ه از گیاهان دیده می شوند ،مشابعیت نوع نیاز ها همزمان دوره رشد ونیز اشتراک محط فعالیت گیاهان زراعی ورقابت بین گیاهان میشود سازه فردای برای رشد به همان میزان که توسط گیاهان هرزه دریافت میشوند برای گیاهان زراعی محدود میگردند ، باید به این نکته اساسی  توجه داشته باشیم که بطور کلی گیاهان هرزه در مقیاس با گیاهان زراعی از قدرت رقابت بیشتر ی برخوردار هستند.

تاریخچه:

      در زمان های قدیم  که نفوس جهان خیلی  کم بود انسان ها عمدتاً غذای خود رااز طریق  شکار حیوانات ،ماهیگری،جمع آوری دانه ها ،میوه ها و تخم  نباتات  بدست  می آوردند .بتدریج  نفوس  زیاد گردیده و همزمان زرع نبااتات واهلی ساختن حیوانات آغاز گردید.

      ازدیاد نفوس بالنوبه فشار بیشتری  را بالای تولید وتهیه غذا و الیاف نباتی وارد آورده وایجاب استفاده از تکنالوژی پیشرفته را در ساحه زراعت نموده با آنکه  در دهه 1970تولید مواد غذائی در جهان 36در صد رونما گردید اما نتوانست جوابگوی نیاز مندی روز افزون گردد. در حال حاضر که نفوس جهان به بیش از 4.5 میلیارد انسان بالغ میگردد و ثلث آن در حال گرسنگی و یا کمبود مواد غذائی  بسر میبرند  تولید هرچه بیشتر ی مواد  خوراکی وپوشاکی را ایجاب میکند.

      استفاده از تکنالوژی  پیشرفته  در زراعت این امکان  را میسر می سازد تامواد خوراکی و پوشاکی بهتر و بیشتر تولید گردد. باید متذکر شد برای نیل به  این حدف بلند بردن سطح دانش وقت  در انکشاف منابع از جمله  وسایل حتمی  می  باشد شکل زرع و پرورش نباتات  باید چنان تنظیم  واصلاح گردد که استفاده از  وسایل  غیر موثر تولیدی در آن محدودگردد. همزمان  باآن باید از زرع وپرورش نباتات  کم حاصل و حساس در مقابل آفات خود  داری بعمل  آید.

      طی قرون متمادی در ساحه کنترول  گیاهان  هرزه کار خیلی کم صورد  گرفته  وپیشرفت اندکی  نصیب پشر  گردیده  است . بطور مثال زرع نباتات به سیستم قطار توسط جیتر وتل (Jester Tall ) در سال 1731 بنیان گذاری شد  .بکار برد  این  سیستم  زرع  امکان استفاده از وسایل میخانیکی را غرض کنترول گیاهان  هرزه  بین  قطار  ها با استفاده  از  قوه حیوانی و متعا قباً وسایل  ماشینی میسر ساخت.

      در قرن 18 زرع نباتات به سیستم  قطار  در  اروپا عمومیت  پیدا کرد این طریقه بحیث یک طریقه مورد قبول در کنترول گیاهان  هرزه مزرع  لبلبو  و اکثر مزارع نباتات صنعتی  د  قاره اروپا بشمار میرفت.

      در نتیجه تولید مواد  غذائی در نیمه دوم قرن  18  در نیم کره غربی  به اندازه رشد نفوس  ارتقاء یافت بارشد بیشتر مواد  نفوس  در قرن19 و20 که مشاهد  آن هستیم تولید هرچه بیشتر  مواد  خوراکی یک امر حتمی دانسته میشود . این  امر مستلزم استفاده  از روش  مناسبتر  زرع وکنترول  آفات را نموده و ایجاب گسترش آنرا در سرتاسر جهان مینماید .طی سال 1920 تا اواسط 1930کوشش های زیادی بمنظور بهتر  شدن  روش  های بذری بمنظور  کترول  گیاهان  هرزه  در قاره  اروپا  وامریکاه روی دست  گرفته شد .به همین  ترتیب از اواسط دهه 30 سال 1945 کوشش متنوع از قبیل  شدیار  وبوره گذاشتن زمین در  فصل  تابستان وطریقه های بذری نباتی ورقابتی  به منظور کنترول  موثر  گیاهان  هرزه بخرج داده  شد.

      در ارتباط با گیاهان  هرزه در حیات  انسان  هولم(Holm )در سال 1971 متذکر شده  است .دهاقین وفامیل های شان  زیاد ترین وقت  وانرژی خود را درکنترول گیاهان هرزه نظربه هر عملیه  دیگر زراعتی  بمصرف  می رسانند.همچنان وی از طرف موسسه خوراکه وزراعت جهان توظیف شده بود تایک  سروی  را  به ارتباط پرابلم گیاهان هرزه انجام دهد موصوف چنین نتجه گیری نمود  است که مردان  ،زنان واطفال  در کشور های عقب مانده  زراعتی  روز هابلاالقطاع در مزرع  با  کیدمن وسایل ابتدائی دیگری به خشاوه ادامه می دهند .بناً  موصوف پیشنهاد نمود است .تا کنترول  گیاهان  هرزه بشکل عصری وجدید آن ترویج گردد تا خانم ها  فرصت وارسی به تدبیر  منزل واطفال چانس  رفتن به مکتب را پیدا  کرده بتوانند.

گیاهان هرزه مزارع نباتات صنعتی

گیاه هرزه چیست :

      تعریف : گیاهان هرزه نباتات است که در جای نا مناسب نمو کرده باشد ویا به عباره دیگر گیاهی هرزه عبارت از نبات است که خارج از ساحه خواست دهقان نمو نماید.

کرمک :

نام علمی :        Echinochloa Crus - galli (l.P.B)

نام معمولی (انگلیسی)  Wategrass summer grass

نام خانواده :  Poaceae

نام محلی   : کرمک

     کرمک یکی از  مهم ترین گیاهان هرزه مزارع نباتات صنعتی مخصوصاً لبلبو می باشد. کرمک گیاه  یک ساله با ساقه های  استوانه  ای بند بند وایستاده از  خانواده گندمیان است و بوسیله بذر زمستانی گذرانی نموده واز دیاد می یابد .ویژه گی های  مرتبط با تخم این گیاه نقش  مهم در بقا وتوسعه این گیاه در زمین های زیر گشت گیاهان زراعی  ایفا مینماید.

     کرمک یک گیاه چهار کاربنه  وروز کوتاه است روز کوتا ه بودن کرمک سبب میشود که وقتی در اواسط  تابستان سبز می شود در مقایسه با هنگامیکه در اواسط فصل بهار رشد خود را آغاز کرده است ،سرعت نموی بیشتر  داشته وزود تر به مر حله بلوغ میرسد. کرمک  حساسیت چندان به بافت  خاک نشان نمی دهد ،برای  کنترول کرمک  میتوان  از روش متعدد  زراعی  میخانیکی  وکیمیا وی استفاده نمود.

      برای کنترول کرمک در زمین های بایر وزمین های  زیر گشت از علف کش های انتخابی  متعدد از جمله گرماکسون ،گالانت، ساترن استفاده نمود.

      کرمک گیاه یک ساله با ریشه های افشان است که بوسیله بذر ازدیاد می یابد  ساقه  های صاف بیدون کرکدار اغلب منشعب ودر قاعده ریشه دار هستند.که ارتقاع آنها ممکین است که به 1.5 متر برسد .برگ های  صاف ولوله ئی است ،رنگ آن سبز تقریباً قرمزی  می باشد. کرمک علف هرزه مشترک مناطق معتدله وگرم  سیری  است واز توزیع جغرافیائی گسترده  ای برخوردار میباشد ،کرمک در 61 کشور به  عنوان علف هرزه 36  گیاه زارعی مختلف  گذارش شده است این گونه  در امریکائی شمالی علف هرزه پرخساره  ومشکل  ساز مزارع  نباتات صنعتی  وتنباکو میباشد.

در امریکائی شمالی Echino chlo a-galli van. EPROM entice   بنام  گیاه (کشیده برگ)میلیارد  لاری  موسوم گردیده واستفاده از آن یک  گیاه علوفه ای به صورت علوفه  تازه سیلوشده  یا خشک توصیله گردیده است .ویلر در سال 1950 در استرلیا به  کار گیری کرمک در برنامه های تعدیل خشکی که نیاز مندی نگهداری تعداد زیادی  گوسفندان در  یک مساحت کوچک است ،نتایج رضایت بخش داشته است . در نواحی گرمسیر آسیا وافریقا کرمک بمنظور استفاده  از  دانه های  خوراکی اش کشت میشود  ،کرمک یکی  از گیاهان  هرزه مناطق گرم بوده وبه  یک دوره عاری از یخ بندان  160تا 200 روزه در سال احتیاج دارد.

کرمک  در طیف به طور گسترده ئی درازتیپها وبافت های خاک ،از خاک های سبک لوم ریگی تاخاک های سنگین دیده میشود بوته های کرمک E.crus- galli خود ساز گارهستند همچون بسیار از کشیده برگها گلهای بسته در اواخر فصل هنگامیکه سنبلچه ها از پوشش غلاف های برگ خارج نشده اند تولید میشود گرده افشانی هریک از سنبلچه ها فقط در یک روز انجام می یابد وبخاط جلوگیری از این گیاه هرزه خطرناک میتوانیم به روش تر کیبی کیمیائی از علف کش های Fenuron  , Diuron , Atrazine  وغیره  استفاده نمود.

پخته وحشی :

نام علمی : Abutilion theophrasti medicus

نام معمولی: Velvet  leaf  Indian

نام محلی : پخته وحشی

       پخته وحشی گیاه یکساله گرما دوست وسه کار بنه از فامیل پنیرک ویکی از مهم ترین گیاهان  هرزه مزارع نباتات  صنعتی بخصوص لبلبو میباشد   ساقه افراشته نرم منشعب  وپوشیده از کرک های کوتاه برگ هادر قاعده قلبی شکل در نوک منقار دارپوشیده ار کرکهای نرم و کوتاه ومتراکم دمبرگ دار ومیوه ار نوع کپسول است.

      پخته وحشی ازطریق رقابت برای در یافت عوامل  همچون عناصر غذائی و رطوبت از خاک ونیز سایه اندازی بروی گیاهان زراعتی ، کاهش  قابل توجه عملکرد آنهارا موجب می شود.

      بذرپخته وحشی در خاک  سالها قدرت  حیات  وجوانه زنی  خود را حفظ میکند عمر پخته وحشی به علاوه رکود بذر استمرار تزاهم این گیاه را در زمین های زراعتی تظمین میکند.

      این گیاهی  هرزه نقش میزان ثانویه را برای تعداد از  آفات ایفأ نموده واز این طریق زمینه تشدید خسارات آنها به گیاهان زراعتی را فراهم مینماید پاراکوات ،گلیفوسیت ،بروموکسینیل وتعداد دیگری از علف کش ها برای کنترول این گیاه در شرایط کوناگون بکار گرفته  میشود.

      پخته وحشی گیاهی علفی یکساله  است که تنها  بوسیله بذر  ازدیاد می یابد  ریشه اصلی آن باریک ودارای انشعاب  های متعدد کوتاه تر است. ساقه های افراشته وصاف پوشیده  از کرک  های نرم  وکوتاه وبه ارتفاع  2.5 الیm1 میرسد.در قسمت فوقانی دارای  انشعابات بیشتری میباشد ،پنهائی برگ 7 الی20 سانتی متر  متغیر است برگ های پخته وحشی  دمبرک  دار  بوده متناوب  بروی  ساقه آرایش یافته اند ،گل منفرد یا  بصورت خوشه های  کوچک  در محور های  برگ  دیده میشود  دمگلهای  کوتاه  تر از دمبرگ  هاهستند.

      در هر گل  ،پنچ کا سبرگ وپنچ گل  برگ مشاهده خواهد شد ،رنگ گلها زرد یا مایل به  نارنجی است و هنگام  که باز میشود پنهای آن 1.3 تا 2.5 سانتی متر میرسد،میوه آن نوع کپسولی  ،جامی  شکل  یا  مجموعه ای  دایره  ای  شکل متشکل از12تا15 غلاف های بذر  به درازی  1.3تا 2.5 سانتی متر میباشد.

      در امریکائی شمالی پخته وحشی بسبب ایجاد تلفات شدید  در عملکرد گیاهان زراعتی بویژه  پنبه وسویا یک علف  هرزه پر خسارات به حساب می آید. اسپنر در ایالات متحده امریکاه طی  سال1982 هزینه های صرف  بکار  کنترول این  علف هرزه  در گیاهان زراعتی  یاد  شده حدود 343 میلون دالر  تخمین زد.

     در ایران نیز پخته وحشی یکی از علف  های هرزه غالب زمین های زراعتی زیرکشت گیاهان گرما دوست بویژه پنبه وگیاهان  زراعتی جالیزی بشمار  میرود.

      در چین این گیاه به منظور  استفاده  از الیاف  آن در تهیه ریسمان  (طناب) کشتی  ،کیف ،لباس  های ضخیم  ،تور ماهیگری ،کاغذ و غیره  کشت میگردد،ظاهراً در چین وکشمیر بذر  پخته وحشی خورده  میشود . بوته  های پخته وحشی  دارای 23% پروتین خام برمبنای  وزن خشک هستند بذر پخته وحشی مانند بز آفتاب گردان (آفتاب پرست) همانند  که  خشک شود بسیار خوش طعم میشود .

      این گیا ه که از آسیا منشه گرفته در سراسر ایالات  متحده بین عرض های جغرا فیائی 32در جه  و45 درجه در شمالی  به عنوان  یک علف  هرزه اصلی  به شمار می آید . پخته وحشی در اقلیم  های معتدله یافت میشود .

      سختی پوست تخم پخته وحشی را از صدمات ناشی از بلعیدن  توسط طیور واکثر حیوانات وهمچنین در صورت قرارگرفتن در توده کود حیوانی محافظت میکنند مشخص شده  که وقت بذر پخته وحشی بصورت  خشک نگهداری شده یا در خاک  ذخیره  شده میتواند تا 50 سال  زنده باقی بماند .

      با توجه  به اینکه این گیاه  در طول  فصل رشد جوانه  میزند عملیات  گوناگون  از جمله  تناوب زراعتی کاربرد علف  کش های  متعدد وشغم برای کنترول موثر پخته وحشی  ضروری  استند .

      این گیاهی هرزه به  محض اینکه در یک مزرعه استقرار  میابد  ریشه کن کردن  آن بسیار  دشوار  میشود . به طور یکه عملیات  پیشگری  برای  کاهش  احتمال  ورد این گیاه به  مزارع  غیر  آلوده باید  در اولویت  قرا رگیرند .

زرد گل :

نام علمی : (Sinapis arvensis –L )

نام محلی : زرد گل

نام انگلیسی : Wildmustard

نام خانواده : شب بو

      زرد گل گیاه یکساله وسرمادوست باساقه های افراشته ومعمولاً منشعب از خانواده شب بو است.

این گونه یکی از مهمترین گیاهان هرزه مزارع نباتات صنعتی وکچالو می باشد . در هر بته زرد گل  2500 الی2000 دانه تولید میشود بته های که در شرایط عدم رقابت گیاهان دیگر رشد میکند بذرگتر بوده وتعداد بذر تولید شده در آنهابسیار بیشتر است . بدلیل تنوع رکور جوانه زنی وبذر زرد گل بصورت نامنظم صورت میگرد.

      زرد گل به ارتفاع 100 -30 سانتی متر که معمولاً بروی آنها دست کم در قسمت قاعده که گلهای راست که نوک آنها به سمت پائین است دیده میشود ساقه ساده یا منشعب بوده واغلب محل اتصال ساقه های فرعی به ساقه اصلی ارغوانی رنگ می باشد ، برگ ها بصورت متناوب بروی ساقه آرایش یافته اند وتاحدی کرک پوش هستند پائین ترین برک های بته دم برک داربابریده گی های عمیق بایک قطعه بزگ انتهائی ومدور تقسیما ت فرعی کوچک تر وبرگ های فوقانی برون دم برک ومعمولاً فاقد بریده گی امادندانه دارهستند .

      گل هادرخوشه های متراکم اجتماع یافته دارای چهار گل برگ برنگ زرد روشن میباشد.  فورمول ساختمان زرد گل  بصورت)  (K₄ C4 A₂ + 4G میباشد یعنی هرگل ازچهارکاس بر گ چهار گل   تشکیل شده است ودارای گل زرد میباشد.

      زرد گل یکی ازگیاها ن هرزه خطرناک مزارع نباتات صنعتی محسوب میشود این گیاه علاوه برکاهش عمل کرد گیاهان زراعتی مزراع نباتات صنعتی هزینه سنگین کنترول بروشهای کیمیائی و غیر کیمیایی رابرتولید کننده گان تحمیل مینماید

      زرد گل ازجمله خطرناک ترین گیاهان هرزه مزارع کتان ، سویا ویولاف به حساب میرود زرد گل درمراحل جوانی یک گیاهی خوش خورا ک محسوب میشود امامصرف مقادیر زیاد ازبذراین گیاه میتواند سبب بیماری جدی درحیوانا ت شود . زرد گل یکی ازمیزبان های آفات گوناگون مانند حشرات ، نیماتودها ، قارچ ها ،ویروس هاوباکتریاهای است که به گیاهان مختلیف به وژه گیاهان زراعتی خانواده شب بو خسارات می زنند .

      زرد گل گونه یکساله سرماه دوست است که درشرایط یخ بندان به ساده گی ازبین میرود  این گیاه درمناطق که دارای زمستان های ملایم هستند بطورعمده ظاهر میشوند . این گیاه هرزه درسال 1748 درمزارع آلبانی ونیویارک پیدا شده است .

      زرد گل درشرایط واقلم ایران وبسیارازمناطیق دیگر دنیا بایک نسل درهرسال یک گیا یکساله محسوب میشود این گیاه بصورت رویشی ازدیاد نمیابد وفقط بوسیله برنکثر میشود . پنج روز بعد از طویل شدن سیستم ریشه این گیاه به 87 سانتی متر میرسد زرد گل که درهرسال فقط یک نسل کامل تولید میکند .

      زرد گل با تعدادزیادازعلف کشهای انتخابی بطورموفقیت آمیز کنترول میشود درحقیقت میتوان گفت همین کنترول پرباز زده وموثر این گیاه درمزارع دلیل پذیرش کنترول علف های هرزه بوسیله کشاورزان بوده است .

غمی :

نام علمی :Sorghum Halepenese L  

نام انگلیسی : Johnson grass

نام محلی : غمی

      غمی گیاه چند ساله وچهار کاربنه از خانواده گندمیان با ساقه های افراشته است .که ارتفاع آن 2تا2.5 مترمی رسد ویکی ازپر خساره ترین گیاه هرزه جهان به حساب می آید اگرچه غمی در بیشترنواحی گرم سیر ومعتدله دنیا می روید ولی بانواحی گرم ومرطوب وداری بارنده گی تابستانی مناطق نیمه گرمسیری بیش از سایر مناطق سازگار است .

      برگ های غمی کشیده ساده وصاف به درازی 20 تا25 سانتی متروپهنی 2 تا1.5 سانتی متر هستند وبه صورت متناوب بروی ساقه آرایش یافته اند طول گل آذین 15 تا50 سانتی متر رنگ آن ارغوانی وسطح آن کرکدار است .دانه آن صیقلی نوک تیزتخم مرغی شکل می باشد درسال 1969 غمی به عنوان یکی ازده گیاه هرزه خطر ناک مزارع نباتات صنعتی در ایالات متحد امریکا وجهان مورد توجه قرارگرفت این یکی از گیاهان هرزه مزارع بخصوص پنبه ونیشکر در اقلیم های گرمسیری مناطق متعدله بشمارمیرود ودر 23 کشور جهان به عنوان علف هرزه 30 گیاه زراعتی مختلف مصرفی شده است.

      غمی در ابتدابه اعنوان یک گیاه زراعتی علوفه ای به امریکائی شمالی راه یافت وهنوز هم در بخش جنوبی ایالات متحده ونواحی دیگری از جهان یک گیاه علوفه ای مهم محسوب می شود واز نظر میزان پروتین ،علوفه غمی با داشتن 14 تا 17 در صد پروتین می باشد .غمی بادامنه وسیع ازخاک ها سازگاراست امابهترین رشد خودرا درارا ضی پست وحاصل خیز ودارای زهکشی مطلوب وکمترین رشد خودرا درخاک ها رسی دارای زهکشی ضعیف نشان میدهد .

      غمی دراوایل قرن 19 به عنوان یک گیاه علوفه به ایالات های جنوب شرقی ایالات متحده امریکا وارد شده ودردهه 1830 کشت آن دراین مناطق معمول گردیده است. نام عمومی این گیا ه جان سون گراس میباشد که درحدود سال 1870 پذیرفته شده ودرسال 1900 غمی به عنوان یک گیاه هرز ه خطرناک درسرتاسر ایالات متحده امریکا معرفی شد.

      اطلاعات فیزیولوژی کی نشان داده است که میکواتردرسال 1974 درایالات متحده چنین نتیجه گیری نموده که کلوکوز ، فرکتوز وسکروز قند های اصلی دربرگ وساقه ها نیزموجود است ویلیامز واینگبر درسال 1977 ثابت کرد که افزاش تراکم جمعیت غمی ازیک بته به هشت بته به کلانی به قطر 20 سانتی متر میرسد کنترول غمی بوسیله علف کش چندان آسان نیست اما محلول پاشی چندین ترکیب سیستماتیک بروی بته ها میتواند موثر باشد بهترین وسیله برای کنترول غمی بشکل میخانیکی وسیله است که بجای قطعه قطعه کردن رایزوم آنهارا ازخاک خارج نمود ودرسطح خاک خشک درمعرض تابش آفتاب قراردهید تاکه تابش آفتاب بالای آنها اثر کرده آنها راازبین ببرد.

شورک :

نام علمی : Chenopdiun album L

نام انگلیسی :Chenopode

نام محلی : شورک

      شورک گیاه یک ساله با ساقه ساده ومنشعب از خانواده لبلبو است ازسازگاری اقلمی وخاک بسیارخوب برخوردار می باشد. ازاین رو در طیف گسترده ای از عرض های جغرافیائی 50 درجه جنوبی تا 70 درجه شمالی به استثنای مناطق بسیار خشک وبیانی وجود داشته وبه عنوان یکی از گیاهان هرزه مهم تلقی میگردد. در گذشته شورک  یکی لذیز ترین سبزیجات وحشی به شمار می رفت هنوز هم در بسیاری از مناطق بته های شورک بویژه در مراحل اولیه رسد بشکل های مختلف در تغذیه انسان استفاده میشود. ضمن اینکه در تغذیه حیوانات نیز مورد استفاده قرار میگرد به یخبندان بسیار اساس است اما در دامنه گسترده ازاسیدیته ها قادر به رشد و نمو میباشد . این گونه فقط بوسیله بذر ازدیاد می یابد وزمستان گذرانی آن نیز تنها بصورت بذر انجام میشود.

      توان تولید بذر به تعداد زیاد وتنوع بذر استمرار تزاهم این گیاه پس از استقرار دریک مزرعه را تضمین مینماید بذر ریز شورک بدون کاهش قدرت حیات وجوانه زنی از دستگاه گوارش بسیار از حیوانات وپرنده گان عبور می نماید . با توجه بشکل رشد از طریق قطع کردن بته هامیتوان باین گیاه هرزه  مبارزه کرد ضمن اینکه علف کش های متعدد برای مبارزه باشورک در موقعیت های گوناگون دردسترس می باشد نکته آخراینکه شورک میزبان تعداد زیاد از حشرات ،قارچها ،ویروسها ونیماتود ها محسوب میگردد شورک از جمله گیاهان هرزه مهم دنیا محسوب میگردد که باعث خسارات جدید محصولات زراعتی میشود. شورک برای اولین بارتوسط لینه در سال 1753 طبقه بندی شد .شورک از خانواده لبلبو یعنی ( Cheno podiaceue )وجنس )  chenopodiun) تعلق دارد بعضی از گونه های جنس (chenopod dium) بوی تند ونامطلوب دارند برخی معطرهستند و عده دیگری چسپناک میباشند

یکی از گونه های این جنس نیز خاردار است . برگ برخی از آنها مانند مانند شورک معمولی خوراکی بوده ودر اول بهار در مر حله  2 تا 3 برگی بدین منظور چیده میشود.

       شورک گیاهی است یک ساله به ارتفاع 10 الی 250 سانتی متر با ساقه های زاویه داربرگ مایل به قهویه ای زرد سبز یا مایل به قرمز برگ های متناوب دمبرگ دار بیدون گوشوارک می باشد .

      تحقیقات انجام شده در کانادا نشان داده است که تعدادکروموزم هادر شورک 54 عدد میباشد . برگ های قسمت فوقانی گیاه باریکتر اند اغلب حاشیه صاف دارند ، به نظر میرسد روی برگ ها وساقه ها را گرد سفید رنگ پوشانیده است واکثرا ًدارای گل های سبز می باشد به نظر می رسدکه شورک در سویدن نیزدر مزاره لبلبو علف هرزه مهم به حساب میرود چنانچه شورک توسط گوسفندان وخوک ها به مقادیر زیاد وطی یک مدت معین مصرف شوند باعث ایجاد مسمومیت در آنهامیگردد. گذارش شده است در تابستان پخش شدن گرده شورک در هوا سبب ایجاد بیماری آلرژیک تب میشود شورک دارای آهن،پروتین ، ویتامین B2 و ویتامین C نیز دارد.

      در گذشته شورک به عنوان یکی از لزیز ترین سبزی جات وحشی به حساب می آید در بهار گیاهان جوان در جمع آوری کرده می جوشاندن تا تر شده سپس آنرا بانمک ومرچ تناول میکردند همچنین گیاچه ها وجوانه ها ی نازک آن در تهیه سلات وسوپ به کار میرود . در سابق بذر شورک با آرد اضافه کرده واز آن نان،کلچه ، شیرنی ونان قندی تهیه می نمودند .

      این علف هرزه در سراسر جهان پراکنده شده است وبین عرضهای جغرافیائی 70 درجه شمالی و50 درجه جنوبی بجز در نواحی باشرایط بیابانی سخت دیده می شود ،این گیاه از اروپاه وآسیا به ایالات متحده امریکاه انتقال یافت وبه دلیل ساز گاری بسیار خوبی که با انواعی اقلیم هاوخاک ها داردبه سرعت در این قاره انتشار یافته ودر حال حاضر در سراسر قاره شیو دارد .هم اکنون این گیاه به عنوان یک علف جدید در مزارع نباتات، باغ ها چرا گاه ها وتقریباً اکثر زمین های بایر اروپا ،امریکائی شمالی واسترلیا محسوب میگردد.

       شورک در زمین های حاوی ریگ وسنک لاخ رشد میکند استوتز در سال 1932 در یافت که یک بته شورک بطور متوسط حدود 72450  بذر تولید میکند همچنین وی گذارش کرده که وزن هزار دانه 017 گرام می باشد . شورک سازگار مشخصی برای پراکنش بذرهایش ندارد.

انتشاربذر شورک همراه با مرفوع گاو ، خوک، گوسفند وگنچشک گذارش شده است.

      شورک تولید مثل رویش ندارد وفقط بوسیله بذر ازدیاد می یابد روش های مبارزه باگیاه هرزه شورک از طریق های گوناگون میتواند مبارزه میخانیکی زراعتی وغیره مبارزه های کیماوی نیز وجود دارد که از جمله نوع علف کش ها مانند دیورانی ،بروماسیل ،فن مدیفام وغیره می باشد.

 

                                                             شورک

چالالی:

نام علمی :  Amaranth us Pwellis .Wats

نام انگلیسی : Green pig weed

نام خانواده : Amarun thaceae

نام محلی : چالالی

       چالالی یکی از مهمترین واصلی ترین علف های هرزه جهان است این علف هرزه به نام خانواده گی چالالی Amaranth thaceae تعلق دارد ودر اکثر مناطق  گرمسیر دنیا ومعتددله یافت میشود.Amarnthus  اصطلاح یونانی است  که از کلیمه Amarnio به معنی پژمرده نشدن anthos به معنی گل گرفته شده است یک علت این نام گزاری این بود که یونانی اعتقاد داشتن گل هادر بعضی از گونه ها ی چالالی دایمی بوده وهرگز پژمرده نمی شود در اروپا نیز این گونه ها بنام نشان ابد یت به حساب می آمدند .بلاچلی در سال 1930 در کتاب خود بنام بهشت گم شده از این گیاه به عنوان یک گیاه ابدی وبهشتی یاد کرده است.  

      این گیاه در سال 1753 توسط کارلوس لینه شناسائی گردید بروتیون وبرورن در سال 1898 چنین اظهار نظر نموده این علف هرزه بومی دنیا جدید است چراکه از تکها در قرن 15 و16 ازاین گیاه به عنوان غذا استفاده میگرید.

      چالالی بومی در بیشتر مزارع نباتات صنعتی مخصوصاً لبلبو ، نیشکر وباغ های میوه وجایکه  محصولات زراعتی دیگر مشاهیده میشود . چالالی به چند قسم است .

1 – چالالی ریشه قرمزی .   

2 – چالالی سبز صاف.

      نامهای محلی در هر جای فرق می کند  مثلاً چالالی از نام های محلی آشینکه ،زلف عروس ،باروتک می باشد .که گونه ساله بوسیله بذر تکثیر می یابد ریشه اصلی آن گوشتی سطی واغلب برنگ قرمزبوده وریشه های فرعی قرمزیا سفید هستند ساقه آن عمودی ساده یا منعشب برنگ سبز وبندرت مایل به قرمز است که 0.1 تا 2 متر ارتفاع داشته قسمت تحتانی آن ضخیم وصافوقسمت فوقانی آن اغلب پوشیده از کرک می باشد برگ های متناوب ودمبرگ بلند بندرت کرک دار وتخم مرغی شکل است دارای حاشیه صاف ودر سطح زیرین آن رگگ های سفید برجسته قابل رویت میباشد گل های آن متعدد کوچک وسبز رنگ که به صورت مجتمع یا متراکم آرایش یافته دارای یک ماده گی یا پنچ پرچم میبا شد تخم آن صاف وبراق رنگ قهوی تیره به ضخامت 1تا 1.2 میلی متر تا اندازه پهن بوده واز پهنای تخم مرغی شکل به نظر میرسد قوه نامیه آن بسیار زیاد است .

      هنگام که چالالی با سویا سبز گردیده تلفات 16%برآورد گردیده تزویج وهمکاران در1994 یک بته چالالی به سویا سبز گردیده تلفات 16% برآورد گردیده (دیلن وهمکارن در 1995 ) یک بته چالالی در 0.5 متر ردیف پنبه عملکرد را 45%پائین آورده (کوبل وریتر 1978 )ودر 1.25 متر ردیف لبلبوعملکرده در 39% کاهش دارد .واز طرف دیگر (گاتز 1941 )چنین به اثیات رسانید که گونه های چالالی سبب بیماری های آلژریک در انسان ها میشود.

      بعضی از گونه های چالالی به عنوان گیاه گل دانی به ویژه در امریکائی مرکزی وجنوبی وآسیا در رنگ ریزی استفاده میشده است هولم وهمکارانش بدین عقیده بودن که از چالالی دانه به عنوان کشت استفاده می شود این علف هرزه در سر تاسری ایالات متحده وجود دارد امادرخاک های بسیاراسیدی جنوب شرق ایالات محتده کم یاب است (مک ویلیامز 1966 )بدین عقیده بود که این گیاه بومی نواحی ،در اروپا ،افریقا ، جاپان،هند وشوروی سابق فروان میباشد گیاه هرزه مذکور برای اولین باردر امریکائی گرم سیر شناسای شد، این گیاه هرزه در 46 کشور دنیا یافت شده است چالالی شامل گونه های علف هرزه وزراعی هستند وگسترش آنها با مهاجرت قبایل در امریکا ئی شمالی وجنوبی افزایش یافته است

      هردو گونه چالالی علف هرزه یک سان هستند وتخم آنها در سطح یا زیر خاک زمستان گذران میکنند.

      گلهای دو گونه مذکور کوچک وسبز رنگ بوده وبطور عمده بوسیله باد گرده افشانی میکند .چالالی یگ گیاه سالم ممکن است به اندازه صد هزار میوه بذر تولید کند تخم این گونه ها به وصیله باد بلعیده شده حیوانات وسپس دفع شدن همراه با تخم گیاهان زراعتی یا ماشین های کشاورزی پراگنده میشوند طی یک مطالعه در کلفورنیا مشاهده گردیده که بته های چالالی با فاصله 13 سانتی متر در خاکهای حاصل خیز به طور متوسط 34600 تخم ودر خاکهای غیر حاصل خیز 14160 سانتی متر بذر دربته تولید میکند.

       در شرایط رطوبت کافی هردو گونه در طول فصل رشد ،قادر به جوانه زنی هستند ودر شرایط محیطی مناسب رشد سریعی استقرار موفقانه دارند در جه حرارت روزانه وشبانه به ترتیب 29 و24 درجه سانتی گراد چالالی نسبت به شورک از توانای رقابت بیشتری برخوردار است. در طول قرن ها روش های متعدد میخانیکی ،زراعتی وکیماوی مبارزه باعلف های هرزه ابدی شده است البته علف های هرزه گیاهان محاجم ومقاوم هستند برای اینکه کنترول آنها موثر واقع شود وبتواند جمیعت آنها را کاهش داده باید از تمام روش های موجود بصورت تحقیقی استفاده کرد از جمله مبارزه میخانیکی ،عملیات شخم ،ترکیب از عملیات شخم وآبیاری،تناوب گیاهی مبارزه کیماوی مانند توفوردی،آمیترول،گلسفونیت،سیمازین ،آترازین ،پیرازون، تربا سیل وغیره می باشد.

    

خرفه یا غفچک :

نام علمی : Portulaca oleracaea L

نام انگلیسی: Common Purselane

نام خانواده :Portuloceae

نام محلی: غفچک

      خرفه گیاهی یک ساله وگرمادوست از خانوانده خرفه Portuloceaeواز جمله گیاهان چهار کاربنه می باشد.بته های علفی گوشتی وخوابیده هستندکه در ساقه ها چندین بار منشعب می شوند برگ های قاشقی شکل متناوب یا شبه متقابل هستند گل های بیرون دمگل ومنفرد می باشند بذر خرفه برای جوانه زنی آن بدرجه حرارت بالانیاز دارد طوریکه در دمهای کمتر از 20 درجه سانتی گیرادسرعت جوانه زنی آن بسرعت کاهش می یابد خرفه علف هرزه شایع مزرع نباتات صنعتی وبخصوص تنباکو می باشد در تیجه به اثبات رسده که خرفه گرد افشانی چندان نیز در آنها دیده نمی شود . از علف کش های مورد استفاده برای   کنترول خرفه می توان به تر فلان ،سونالان،استامپ و آلاکر استفاده کرد .

      خرفه یک گیاه است یکساله علفی ،خوابیده وگوشتی رشد یافته آن فضائی به قطر 60 سانتی اشغال میکند . در این گیاه ساقه ها بیدون کرک ،گوشتی واغلب سرخ رنگ هستند وطول شاخه های فرعی آن ممکن است به اندازه ساقه اصلی یاحتی بیشتر از آن باشد وبه همین سبب شده که رشد بته بیشتر دایره وار میباشد .ساقه این گیاه چندین بار منعشب می شودبه طورممکین است دفعات انشعاب به 8 بار هم برسد برگ ها به صورت متناوب یا شبه متقابل آرایش یافته است درازی برگها 4الی28 ملی متر وپهنای آنها 2الی 13 ملی متراست .هر گل دو کاسبرگ گوشتی مایل به ارغوانی وسبز به طول 4 ملی متر به علاوه 6 الی 4 گلبرگ زرد زنگ که کمی از کاسبرگ ها کوتاتر اند وهمچنین 6الی12 پرچم 4 الی 6 خامه دارد. تخمدان تاحدی تحتانی بوده ومیوه از نوع کپسول یا مجدی نوکدار کسروی است تشخیص میوه نارس از جوانه گل دشوار است بعد از بلوغ میوه از قسمت میانی بصورت عرفی شگوفه شده وتعداد زیاد بذر براق سیاه مایل به قهوهی آزاد مینماید قطر بذر 0.5 تا0.8 میلی متر میرسد ووزن صد دانه 11.4 الی1.5 ملی گرام است . سطح خارجی بذررا برجستگی های کوچک پوشانیده است ودر قائیده آن زخمه سفید رنگ دیده میشود ناگفته نباید گذاشت که در 81 کشور جهان خرفه به عنوان یکی از گیاهان هرزه خطرناک برای 41 گیاه زراعی تلقی می گردد.

       از خرفه به عنوان یکی از قدمی ترین سبزیجات مورد استفاده انسان یاد شده است هولم وهمکارانش در سال 1977 بدین باور بودن که بومیان افریقا معتقد اند که خرفه به عنوان یک بته گلدانی قابل استفاده است همچنین به عنوان یک گیاهی داروی برای در مان تومور های التهابی مصرف میشده است وعلاوه براین منبع برای برای رنگ آبی پیشنهاد شده است.خرفه بومی امریکائی جنوبی یا افریقای شمالی پیشنهاد شده .فصل رویش این گیاه در جنوب غرب رونتایو به گرم ترین ماه های سال محدودمی شود خرفه در مناطق بالاتر از عرض جغرافیائی 60 در جه شمالی نمی روید بذر خرفه برای جوانه زنی  به درجه حرارت بالانیاز دارد. دما های بالاتر از 30 درجه سانتی گراد برای جوانه زنی خرفه مطلوب هستندودر درجه حرارت کمتر از 20 سانتیگیراد سرعت جوانه زنی کاهش می یابد زیمرین در سال 1976 گزارش کرده که در امریکائی شمالی بته های خرفه در طیف گسترده از درجه های حرارت قادر به تولید کپسول هستند اگرچه بطورکلی تمام جینوتایپ های جنس در خاک های سبک خرفه به بهترین شکل رشد میکند  .

      بوت در سال 1957 چنین ثابت کرد که رشدخرفه در خاک های غنی از عناصر غذای بیشتر است .خرفه در زمره شایع ترین گیاهان هرزه مزارع نباتات صنعتی وگیاهان مزارع ردیفی قرار دارد وخرفه در اراضی باید وحواش بذرگ راه کمتردیده میشودگونه های علف های هرزه بطور عمده با خرفه دیده می شود عبارت اند از

پیچک بند:  Crus—galli .L. Beav

شورک: Polqqonum Convolulus .L.

چالالی:Chenopodinm album.L.

رسپد گول بیایانی:Amaranthus retroflex us .L.

دم روباهی: Spergula arven sis .L.

علف خرچنگ : Setaria gluca beuv .L.

ترب وحشی :Spergula arrensis .L.

آمبرو سیا: Raphunus rap hnistrum .L.

گندمک:

نام علمی: Stellaria media ,L,

نام انگلیسی: Chick weed

نام محلی : گندمک یا زلفک عروس

      گندمک گیاه یکساله سرماه دوست وسایه پسند از خانواده میخک است وبوسیله بذر ازدیاد می یابد درخاک های مرطوب وحاصل خیزازدیاداین گیاه علاوه بر بذر از طریق تشکیل ریشه در محل گره هایکه با خاک تماس دارند صورت میگرد این گیاه قدرت رقابت چندان ندارد ولی از طریق ازدیاد جمعیت ها متراکم وانبوه اززیر خاک را تخلیه میکند وموجب محدویت برای گیاهان زراعتی نباتات صنعتی می شود گندمک شرایط بسیار خشک ودمای زیاد را تحمل نمیکند به همین دلیل در خاک های خشک ومناطق گرمسیر به استثنائی ارتفاع های زیاد این مناطق دیده می شود گندمک در بیشتر خاک ها رشد میکند ولی بیشترین سرعت رشد آن درخاک  های مرطوب سنگین و غنی دیده نمیشود .

      این گیاه نقش مبران از برای بسیاراز ویروس ها ، قارج ها وحشرات ایقا میکند بته های گندمک بسیار شکننده بوده واز بین بردن آنها از طریق قطع کردن بسارآسان است . همچنین درسطوح وسیع متوان گدمک را بوسیله تعداد از علف کش ها کنترول نمود .

      گندمک یک گیای یکساله زمستانی علفی باریشه اصلی باریک از خانوانده میخک میباشد ساقه های این گیاه به صورت پراگنده ونامنظم منشعب میباشد و گاهی خوابیده وبالا میروید ارتفاع آن (50-40 )سانتی متر مقطع عرض ساقه دایروی شکل بوده وخط از گرک های ظریف درطول میان کره ها دیده میشود .

       برگ های گندمک متقابل ، کشیده تقریباً بیضوی ونوک دار کامل وصاف است . برگ های تحتانی بته بطول (3-20 ) ملی متر ودمبرک دار بوده از گرک ها بروی دمبرک آنها مشاهده میشود .

برگ های فوقانی بته تا(25) ملی متر طول دارند وبیدون دمبرک هستند گلها بصورت منفرد درزوایای بین برک ها وساقه ها دیده میشود . ویا اینکه بتعداد کم زیاد بروی خوشه ها محوری یا انتای تشکل میشود گلهای کندمک کوچک سیفد رنگ ، کریمی وستاره شکل هستند . بذر گندمک گرد وحاشیه آن کنگره ء دار دارای ضمایم برجسته مثلثی شکل است . سطح بذر نقاط شفاف وبرجسته دارد که روی دوایر منظم قرار دارند محل ناف آنتن های وشکل شگاف بسته میباشد.

      گندمک یکی از گیاهان ارزه مزارع نباتات صنعتی مخصوصاً تنباکو ، کنجت ، سویا ، لبلبو ، نیشکر وتمام نباتات دانه دار میباشد گدمک از فرسایش خاک جلوگیری ، ساختمان خاک ، حفظ وحاصل خیزی آنرا تنظیم میکند  بطور کلی گندمک هوای سرد را ترجع میدهد واکی وکوپر در سال 1976 دمای 22 در جه سانتی گرارد به عنوان دمای مطلوب برای جمیعت آزمایش گاهی گذارش کردن بااین وجود گندمک شرایط هوای سرد رابه خوبی تحمل می کند گسترش دامنه انتشار ابن گیاه به قطب شمال ومناطق زیر قطب جنوب این حقیقت در خصوص نشان می دهد مناطق مرطوب مناسبترین مناطق برای این گیاه محسوب میشود.گندمک تاحدی سایه پسندیده است ،به همین علت در نزدیک ساختمان ها در زیر پوشش گیاهان ردیفی رشد می کنند.

      گندمک در جوامعه جوان یا تخریب شده مانند اراضی خاک ورزی شده چراگاه های جوان ،باغها وچمن ها می روید  تعداد از گیا هان زراعی که گندمک در زمین ها زیر کشت آنها دیده میشود .

      گندمک گیاه هرزه بومی رویا است موفقعت های چشمگیری را میتواند با تغیر پذیری فیزولژیک نسبت داده می شود

      گندمک یک گیاه روز خنثی است در شرایط مطلوب گل دهی در پی آن رسیدگی ریزش بذر در تمام طول سال اتفاق می افتد.طی زمستان تمامی به عدم تشکیل گلبرگ در گل ها دیده مشود (90 )در(100 )از بذر ریزش یافته گندمک زنده است بیشترین قدرت بذر گندمک بین( 12تا20 )درجه سانتی گراد می باشد در حالیکه جوانه زنی در دمای (2 )درجه سانتی گراد صورت می گیرد ویا کمتر از آن صورت میگرد . درشرایط مطلوب درمحل گرما ساقه های خوابیده گندمک ریشه تشکیل میدهد .

      گل های کندمک عمر کوتاه دارد ودرهوای فی ساعت آفتابی فقط به مدت یک روز باز می ماند بطورمتوسط طول عمر (5) ساعت تا هفت هفته است این گیا برای رسیدن به گل دهی به چهار تا پنج هفته زمان احتیاج دارد این گیا بطوراوسط یک یا دو نسل بوجود میاورد عکس العمل به علف کش وسایرترکیبات کیمیاوی چنین است دیورن ، تربونیل تروتیل برای جلوگیری از این گیاه  بصورت  اساس مفیدوارزنده است

اجرق یا کبل :

نام علمی : Cynodon dactylon L

نام محلی : اجرق

       اجرق کیاه چند ساله گرمه دوست وچهارکاربنه از خانواده گندمیان است که بوسیله بذر استلون وریزومها ازدیاد میآبد این گیاه به خشکی مقاوم وبه شرایط قلیائی متحمل بوده ودرطیف وسیع از خاکها رشد می کند توانائی زیاد این گیا برای ازدیاد رویش علاوه برازدیاد ریزشی گسترش سریع آنرا درمدت کوتاه پس از استقرار تظمین وریشه کن کردن آنرا دشوار مینماید .

      این گونه علاوه بر رقابت شدید با گیاهان زراعی برای دریاف عوامل ضروری وعناصر غذائی از قدرت (علول پاتیک ) زیاد برخوردار بوده وبه آزاد کردن ترکیبات کیمیائی سمعی رشد وقوی گیاهان ذره وی درمختل وعملکرد آنرا به شدت کاهش میدهد درمقیاس جهانی شاید بتوان اجرق را درزمره خطرناک ترین گیاهان هرزه خاندان گندمیان ویکی از چند گیا ارزه خطرناک دربین کل گیاهان ارزه بشمار میرود درایران نیزاین گیاها درتولید بسیاری از گیا های زراعی یکسال وچندین سال تزرم ایجاد مینماید  واز پرخساره ترین گیا ارزه محسوب میگردد از این رو هر سال هزینه زیادی برای کنترول این گونه گیاهان هرزه مزارع نباتات صنعتی وباغ ها صرف میشود .

      درکنترول میخانیک انتخاب درست وسیله از اهلیت بسیار برخوردار است واستفاده از وسایل خاک ریزی مانند دست به افزایش این گیاه منجر میشود درکنترول کیمیاوی نیز برای کنترول این گونه از علف کش های سیسماتیک استفاده نمود  نکته اخیر این که اگر چه درکشور ما اجرق بعنوان یک گیاه ارزه خطرناک استفاده شده است هم اکنون جینوتایپ های از این گونه علف چمنی ویا گیاه مرتهی مورد استفاده قرار میگیرد وکار برد این گیا به عنوان یک گیاه داروی درطب صنعتی بسیاری از کشور ها قدام تاریجی دارد درسال 1753 کارلوس لینه درکتاب خود به عنوان اسپیشیزپلان تاروم ) نام علمی اجرق گذاشت .

       اجرق گیاه علفی  چند ساله خزنده دارای استلون وزیزوم از خانوانده گندمیان است که ساقه های رونده وطویل آن درانتهی های آزاد خود از زمین فاصله میگیرد وبه سمت بالا رشد می  کند درمحل تماس گرکی این ساقه را باخاک وریشه نابجا تشکیل میشود که درصورت قطعه رابطه ساقه را با بته مادری بته مستقلی تشکیل شده واین ریشه ها آب ومواد غذائی لازم را برای بته جدید تامین نماید ساقه های ایستاده (5تا45) وبعضاً تا(100) سانتی متر ارتفاع دارد .

      برگ های خطی یا نیزه ئئ بدرازای (5تا6) سانتی متر وپنا(2تا 5) ملی متر هستند ومعمولاً درازای برگ (15 تا 30) برابر پناهی آن است . درضمن سطح بالائئ برگ به ویزه درقسمت قاعده اغلب گرک پوش است اندازه زبانک غشأی برگ که درقسمت بالائئ خط اتصال پهنک به غلاف برگ قرار گرفته (0.2تا0.3 ) ملی متر بوده ولبه آن مژه ئی است گل ازین اجرق سنبلچه مرکب متشکل از (3تا7) سنبلچه بطول (3تا10) سانتی متر است تمام آنها ازیک نقطه منشأ گرفته اند وبصورت پنجه ئئ درراس ساقه گل دهنده آرایش یافته اند درمقیاس جهانی گیاه اجرق خطرناک ترین علف هرزه خاندان گندمیان بشمارمیرود ازاین گیا به عنوان علف نباتات صنعتی بیشتر در(80) کشور یاد شده (اولم وهمکارانش ) در(1979 ) این گونه علف ارزه را درتمام مناطق کشت زراعتی به استثنای اروپائی شمالی مشکل ساز خواند .

      درگیاهان زراعتی یکساله وچندین ساله علف زار ها وزمین بایر دیده میشد این گیاه درتولید بسیاراز گیاهان زراعتی یکساله وچندین سال محصولات باغی تزرم ایجاد میکند و عمل کرد آنها را کاهش میدهد اجرق علف هرزه  متداول مزرعه نیشکر ، پنبه وتعداد از گیاهان زراعی دیگر محسوب میگردد این گونه بارشد انبوع وسریع درسطح زمین علاوه بررقابت شدید باگیاهان زراعی برای دریافت عوامل ضروری میپردازد .

      منطقه مبدائئ این گیاه هرزه احتمالاً درمناطق گرم سیر افریقا واقع باشد به این حال آسترالیا ، اروپا ، هند ، مالیزی وبنگله دیش نیز به عنوان موطن این گیاه پیشنهاد شده اگرچه بسیار از نویسنده گان پیش قدم به این عتقاد اند که اجرق از هند منشه گرفته است در(ودا) کتاب مقدس هندوهان از اجرق بعنوان پشتی باند عامی هند وحافظ ملت ها یاد شده یک گیائئ مقدس برای هندوان که بدون آن مخلوقات حلاک میشود وقطع وگرسنگی مردمان را می بلعت این گیا درآب وهوای گرم یا بسیارگردم به خوبی رشد می کند ومعمولاً نمیتواند یخبندان شدید را تحمل کند اجرق درتمام خاک ها با زه کش  نسبتاً خوب شامل خاک های یا قلوی مشروط به بأمین رطوبت ومواد غذائئ کافی رشد خواهد کرد .

      اجرق گیا گرما دوست وچارکاربنه از این روش نموئئ این گیا درشرایط مرطوب تحریک میشوند  بذراجرق دمای بالاتر از (20) درجه سانتی گراد جوانه میزند طی دوهفته بعداز شروع جوانه زنی گیاه چه ها ظاهر میشوند پس از (25تا30) روز پنجه زنی صورت میگیرد ودرشریط عادی حدود چهارماه طول میکشد تازنده گی گیاه کامل شود بعضی از نژاد های اجرق بعنوان علوفه ئئ درچراه گاه ها مورد استفاده قرار میگرد تعداد دیگری از نژاد این گیاه به عنوان گیاه چمنی درمیدان ورزشی وسایر زمین های چمن کاربرد دارند وتعداد دیگر از فرسایش خاک استفاده میشوند .

      همچنین جوشانده ریشه اجرق برای رفع سؤ هاضمه وتصفیه خون کاربرد دارد . از قسمت های مختلف این گیاه میتوان جهت رفع استفراق واحساس گرفته گرفته گی ، ناراحتی های حضمی ، منشعه صفرا که یا تب تلخی دهان وسردردی همرا است همچنین درمان سریح رفع بیماری های جلدی بادسرخ جلوگیری از خون آمدن بینی ،شیره تازه این گیا دررفع اسیدی وتسکین ناراحتی های بیماران روانی اثرات مفید ظاهرمیکند خاک ورزی عمیق مانند انجام شخم با گاو آهن برگردان دار به کاهش تراکم اندام های تکثر اجرق کمک می کند اجرق درخاک های تخریب نشده درست نمویا جائیکه آماده سازی بستربذر بطور ناقص انجام شده بیشتردیده میشود .

       شخم حفاظتی سیستم کشت بدون خاک ورزی شرایط مطلوب را برای رشد وگسترش اجرق فراهم میکند مبارزه با گیاهان اجرق علف کش های نسبتاً محدودی درمبارزه با این گیاه موثر ساخته شده اند پروماسیل برای مبارزه انتخابی با اجرق بصورت قبل از سبز شدن وبلا فاصله بعداز سبز شدن درباغها ونباتات صنعتی بکار میرود نوع علف کش های دیگر عبارت از (دالاپون ، گلیو فیسید ، ای پی تی سی  وفلوآزیفوپ پوتیل میباشد .

کنترول علف های هرزه :

      آلوده شدن مزرعه با علف های هرزه باعث بروز مشکلات جدی میشود که برای کنترول آنها برنامه های اصول و طرحه ریزی شده درسطح کشور نیاز است .

       دریک برنامه کنترول نوع ترکیب فلوری گیاهی علف هرزه بسیارمهم است وباید درنظر گرفته شود اگرچه فلوری گیاهی علف های هرزه را دریک منطقه بصورت ثانوی باقی نماد وهمواره علف هرزه جدید بمناطق تحت کنترول ومبازه شدید هجوم میاورد واز آن پس فلور علف های هرزه یک منطقه شامل گونه های خواهد بود که بتوان برتری خود را نشان دهد واز روش های جدید کنترول نیز بگیرند برخی گونه های نسبت به روش های کنترول مقاومت نشان دا ده اند ازطریق مزارع مجاور کانال های آبیاری وسایرموارد مشابه به مزرعه هجوم میاورند.

      این گیاهان برای حفظ موجودیت وبقای خود لازم است که از مقاومت ترین علف های هرزه یک فلور باشند بنابراین مسهله کنترول علف های هرزه تنها به حذف یامحدود کردن جمعیت علف های هرزه موجود دریک مزرعه مربود نمیشود بلکه باید هدف برنامه ریزی طوری باشد که موثر واقع گردد .

      استقرار گونه های جدید علف های هرزه جلوگیری کند یک برنامه جامع وفراگیرکنترول علف های هرزه باید قادر باشد که امکان مواد فوق رابطور همزمان فراهم کند دربرنامه کنترول علف های هرزه باید دامنه وسیع از مسایل درنظر گرفته شود که شامل برآوردعلف های هرزه مزارع وزمین های مجاور آن میشود دراین برنامه هد ف حذف علف های هرزه موجود است وبرای جلوگیری از استقرارگونه های جدید علف هرزه وپیدایش فلورمقاومتر تدابیر لازم اتخاذ شود وسرانجام اینکه درحالت های عموم علف های هرزه دربرابر روش جدید کنترول جدید بکار گرفته شود .

نتیجه گیری :

      از لابلای این سیمینار به این نتیجه میرسیم که گیاهان هرزه نه تنها نباتات صنعتی را متضرر ساخته بلکه تمام نباتاتیکه در مزارع بوسیله انسانها کشت میشوند نیز مورد حمله آنها قرار میگیرند .

      باید دانست که نباتات صنعتی از جمله نباتات هستند که دراقتصاد کشور رول ارزنده داشته و به اثر بهبود کشت آنها انسانها میتوانند گراف اقتصاد را بالا برده و به بازار های جهانی رقابت سالم و ارزنده بکنند . از نباتات صنعتی نتنها روغن ، پنبه ، شکر و قند بدست میاید بلکه در طبابت و الیاف مصنوعی نیز از اهمیت خاص برخوردار است .

       گیاهان هرزه از جمله گیاهان هستند که در مزارع نباتات صنعتی بشکل نا خواسته رشد و نمو کرده و باعث کاهش محصولات نباتات صنعتی میگردند . گیاهان هرزه مهمی که در نباتات صنعتی میرویند عبارتند از پخته وحشی ، چالالی ، خرفه ، زرد گل ، اجرق ، گندمک ، کرمک ، غمی و شورک میباشد . این گیاهان هرزه از جمله گیاهان هرزه چهار کاربنه و سه کاربنه ، گرما دوست و سرما دوست میباشند که اکثراً در مناطق سرد سیری و بعضاً مناطق گرم سیری خوب رشد و نمو کرده و زمانیکه از خاک سر بیرون میکند بعداز یک مرحله که برگ های آنها بشکل پهنی میرسد بالای گیاهان اصلی را پوشانیده و نمیگذارد که نور آفتاب بالای گیاهان اصلی بتابد همین جاست که گیاهان اصلی که نبات صنعتی میباشند برگ های آنها شکل رنگ زرد را بخود اختیار کرده و قید آنها پخش میماند . ضرر دیگر که گیاهان هرزه بالای نباتات صنعتی دارند در قسمت ریشه میباشد که مواد معدنی و منرالی را استفاده کرده و نمیگذارد که از این مواد نباتات صنعتی استفاده نمایند . پس همین باعث میشود که قوه رشد آنها کمتر میشود . این گیاهان هرزه اکثراً میزبان ویروس ها ، قارج ها و نمیاتودا میباشد در پهلوی اینکه این گیاهان هرزه نباتات صنعتی را متضرر میسازد ویژه گی دیگر وجود دارد که انسانها از این گیاه بعنوان غذا استفاده میکنند از جمله چالالی ، خرفه ، زردگل و شورک میباشد . باید بخاطر داشت که در چین پخته وحشی را بمنظور استفاده از الیاف آن در تهیه ریسمان ، تناب های کشتی ، بکس های دستی ، لباس های ضخیم ، تور ماهی گیری ، کاغذ و غیره نیز کشت میکنند .

      ظاهراً در چین و کشمیر تخم پخته وحشی نیز خورده میشود .

سفارشات :

1 – دهاقین وقتی میتواند یک مزرعه سالم و عاری از گیاهان هرزه داشته باشد که از تخم های اصلاح شده استفاده نمایند .

2 – باید تناوب زراعتی را مد نظربگیرند .

3 – دهاقین در سیستم آبیاری کوشا باشد از آب های که در آن تخم گیاهان هرزه موجود است جلوگیری گردد.

4 – دهاقین کوشش کنند که از کنترول گیاهان هرزه بشکل میخانیکی استفاده نمایند .

5 – دهاقین باید با کارمندان مسلکی زراعت همنوا باشند .

6 – ادویه پاشی در وقت لازم و اساس صورت بگیرد .

7 – کارمندان مسلکی زراعت بعداز بررسی از مزرعه میتواند مشوره خوب برای دهاقین بدهد .

8 – چرای بی مورد مواشی میتواند تخم گیاهان هرزه را به مزرعه منتقل نمایند باید جلوگیری صورت گیرد .

9 – در هنگام بذر باید از تخم های زود رس استفاده شود .

10 – استفاده از کود حیوانی که عامل اصلی گیاهان هرزه در مزارع است کوشش گردد که شکل میتودیک استفاده گردد .

مأخذ :

1 – احمدی – محمد شعیب پوهنوال – کنترول کیمیاوی گیاهان هرزه – پوهنتون کابل – 1368 – ص ص 1 .

2 – اسکاک - کوک – چغندر قند – اصلاح و تهیه بندر قند تهران – 1377 – ص ص 506 -507 .

3 – احمدی – محمد شعیب پوهنوال – محسنی – محمد یاسین پوهندوی – مبادی کنترول و شناسائی گیاهان هرزه – پوهنتون کابل – 1368 – ص ص 5 .

4 – خواجه پور – محمد رضا داکتر – گیاهان صنعتی – دانشگاه واحد صنعتی اصفهان – 1385 – ص ص 260 ، 359 ، 413 .

5 – رستگار – محمد علیم مهندس – علف های هرز و روش کنترول آنها – دانشگاه تهران – 1375 – ص ص 273 – 275 .

6 – راشد – محمد حسن دوکتور – وفابخش – کاظم مهندس – مدیریت علمی علف های هرز – دانشگاه مشهد – 1378 – ص ص 10 -12 .

7 – زینلی – ابراهیم – احتشامی – سید محمد رضا – زیست شناسی و کنترول گونه های مهم گیاهان هرز – دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبعی گرگان 1382 – ص ص 99 – 107 .

8 – نوجوان – مجید – اصول مبارزه با گیاهان هرز – دانشگاه تهران 1380 – ص ص 299 – 300 .

  

         

مقدمه 1

تاریخچه 2

گیاهان هرزه مزارع نباتات صنعتی. 3

کرمک... 3

پخته وحشی. 5

زرد گل. 7

غمی. 9

شورک.. 11

چالالی. 13

خرفه یا غفچک... 16

گندمک... 18

اجرق یا کبل. 20

کنترول علف های هرزه 23

نتیجه گیری. 24

سفارشات.. 25

مأخذ 26